luns, 14 de decembro de 2020

OS SONS DA MÁSCARA DO ENTROIDO DE XINZO DE LIMIA. (Reportaxe fotográfica)


Cando se nace nunha localidade na que existe un elemento cultural con tanta potencia como é unha máscara de entroido, está claro que a vida vai xirar en torno a esa circunstancia. 

Foto antiga de nenos de Pantalla no entroido de Xinzo.


Un dos elementos no mundo da máscara que é común e pecular a cada máscara e localidade é o que xera os sons que acompañan o ir e vir da mácara. Un dos xeradores de sons colga da cintura da persoa que leva a máscara. Un cinto que leva chocas ou campás para que co movimento ao andar ou correr produzan o son. En Xinzo de Limia é o cinto de campás e axouxeres. É tan protagonista este son nas nosas vidas que unha vez rematado o entroido está presente varios días máis zumbando nos ouvidos.

Polas fotografías antigas e polos relatos dos máis vellos, sabemos que o cinto era un elemento que non todo o mundo tiña. O cinto aproveitaba as campás das ovellas, chibas e vacas das cortes que por uns días saían a pastar sen elas. O elemento animal tan presente nas máscaras!!!. No cinto das Pantallas de Xinzo, as campás e axouxeres colgan pola parte de diante do corpo. Nas outras máscaras e debido ao tamaño das chocas o normal é que colguen polas costas. En moitas fotos o cinto vai cruzado no peito dos nenos porque os cintos eran dos maiores. Os buratos non daban para apertar unhas cinturas tan estreitas. Non importaba, por uns momentos os nenos podían disfrutar e ir aprendendo a conducta da máscara.

Cinto en movemento cando produce o son.


Imos ver a través das fotos que fixen no ano 2019 o proceso de elavoración dun cinto de campás para pequenxs e ás veces para un adulto. Vou intercalar como se colocan as campás ou unhas pequenas chocas nun cinto dun adulto para que se vexa o proceso. Volverei ao cinto de nenx para o remate final.

O primeiro é escoller a banda de coiro e cortala para que sexa una tira uniforme.




Escollese unha medida e faise o corte ao longo da banda de coiro.




Como o cinto é para nenx, coa metade chega.




Detalle de como queda a banda unha vez cortada pola metade.




Márcanse e córtanse as puntas da banda de coiro para que quede recto.





Agora faiselle unha fenda á banda de coiro case no bordo. Esta fenda serve de guía  para coser unha banda de coiro ao cinto pola parte interior. Axuda a protexer o corpo da persoa que vai coa máscara.


Fenda ao longo da cinta de coiro.

Esta ferramenta fai un burato no coiro para colocar a fibela.





Unha vez feito o burato colócase a fibela.




Córtase un anaco de coiro a medida.




Colócase o anaco de coiro para calcular a lonxitude.




Colócase.




Faise o burato para colocar un remache.



Colócase o remache.



Ata aquí o cinto prepárase sen diferencias cos cintos de uso normal: termar de saias e pantalóns.

Agora imos ver como se prepara un cinto de campás, axouxeres e choquiñas.

Primeiro a ferramenta.



O seguinte paso e dividir no cinto os elementos de son.




Unha vez medido, cun punteiro faise unha marca. Coa ferramenta de facer buratos fanse os buratos ao longo do cinto.



Agora colócase un ferriño doblado para meter no elemento do son e aseguralo no cinto.


As dúas puntas do ferriño métense no burato feito no cinto.


De seguido colócase unha arandela, no caso dos cintos dos adultos. No cinto dxs nenxs colócase un anaco de coiro. Dóbranse as dúas puntas do ferro cara abaixo e métense por debaixo da arandela quedando así as puntas cara o coiro. Evita que se crave na persoa que leva a máscara.


Unha vez colocadas as campás compróbase que quedan á distancia que se quere.




Para protexer o corpo da persoa que leva a máscara colócase unha banda de coiro máis branda que ten que ter a medida do cinto. Esta banda ten a lonxitude da parte onde colgan as campás.


O seguinte paso é encolar a banda de coiro ao cinto. Dáselle cola á banda e ao cinto.


Cinto encolado.


Para que o encolado sexa rápido e forte a banda quéntase na grella.




Con xeitiño vanse colando os dous coiros.




E finalmente queda todo perfectamente axustado.



No cinto dos adultos esta cinta de coiro ademáis de pegada vai cosida para que non se descole. O cinto tamén queda máis lindo.

Si clicades nesta ligazón poderedes ver brevemente como se cose coa máquina:




E nesta outroa ligazón poderedes escoitar como soan os cintos das Pantallas na Praza de Oriente de Xinzo de Limia. O día é o martes de entroido do ano 2020:



Quero agradecer a amabilidade e a paciencia dos propietarios de "O Zapateiro-Multiservicios" de Xinzo de Limia por invitarme a ver e fotografiar o proceso de elevoración dun cinto. Esta repotaxe fotografica fíxose en datas próximas ao entroido. O traballo no obradoiro era moito e esta circunstancia deume a oportunidade de ollar como se preparan un cinto para nenxs e para adultos.